Interview met vier leden van Bezield Wonen Houten
Het zijn spannende tijden voor de leden van Bezield Wonen Houten. In de eerste helft van november zullen ze weten of ze een woongemeenschap met 30 appartementen voor senioren kunnen bouwen op het terrein van De Grund. Wat verwachten zij van het wonen in een woongemeenschap? Zullen zij de droom waarvoor ze zich acht jaar met hart en ziel hebben ingezet eindelijk kunnen realiseren? Vier leden van Bezield Wonen Houten: Sjanneke (76), Rita (68), Hennie (75) en Aad (69) vertellen wat hen “bezielt”.
Sjanneke van Goch
Rita van Rooijen
Hennie Hagen
Aad de Jonge
Hoe begon jullie droom?
Sjanneke van Goch en Pim Leemhuis zijn de oprichters van Bezield Wonen Houten. Acht jaar geleden, pratend over hoe ze in de toekomst wilden wonen als hun huis te groot zou worden, ontstond het plan om een woongemeenschap op te richten. Sjanneke: “We zagen een voorstelling over wat de oorspronkelijke bewoners van Houten bezield heeft om zich hier te vestigen, en dat heeft Pim geïnspireerd om het woord “bezield” te gebruiken voor het ontstaan van een woongemeenschap. We wilden niet zomaar vanuit praktische overwegingen met elkaar een pand zoeken en daar gaan wonen. Als pioniers hadden we het met name over hoe elkaar te inspireren, wat met elkaar te delen, wat ieders drijfveer en bezieling is om zich te vestigen in een woongemeenschap. Door met elkaar een tijdlang te werken (zonder naam) zijn we gaan invullen wat we met elkaar willen zijn. Daar kwam organisch de naam Bezield Wonen (Houten) uit voort..”
Hoe kwamen jullie in contact met Bezield Wonen Houten?
Rita werd een paar jaar geleden door haar zus getipt over dit initiatief. Zij kende mensen die er al bij betrokken waren en vond dit echt iets voor haar. Hennie was al langer met een soortgelijk project bezig. Hennie: “Ik ben jarenlang actief geweest met het realiseren van een senioren-woonproject in de eigen buurt. In dat traject kwam ik mensen van Bezield Wonen Houten tegen die een project wilden realiseren voor mensen die een koophuis achterlaten. Ik ben toen hun website gaan bekijken en hun uitgangspunten spraken me erg aan”.
Aad las een artikeltje over Bezield Wonen Houten en heeft toen de website bezocht. “We hebben ons in februari 2024 aangemeld als belangstellenden. We zijn toen op een wachtlijst geplaatst en in augustus 2024 volgde een kennismakingsgesprek. In september en oktober hebben we als verdere kennismaking een algemene ledenvergadering bijgewoond en in november zijn we officieel lid geworden”. Het is de procedure dat je na een kennismakingsgesprek, na akkoord van het bestuur, eerst twee algemene ledenvergaderingen bijwoont als aspirant-lid om daarna, na wederzijdse instemming, lid te worden. Naast de maandelijkse algemene ledenvergadering zijn er om de twee maanden ook informele bijeenkomsten zoals een borrel of een barbecue om elkaar te leren kennen.
Veel mensen denken misschien bij een woongemeenschap aan een commune, zoals in de jaren ’70. Hoe kijken jullie aan tegen het wonen in een woongemeenschap, wat hopen jullie er te vinden?
Voor Sjanneke is er zonder delen geen woongemeenschap: “It’s more fun to share!” Hennie en Aad hebben al ervaring met het wonen in een woongemeenschap. Aad: “Wij hebben van 1987 tot en met 2000 als gezin in een woongroep van Stichting Timon gewoond. Het leven (in alle eenvoud) delen en vieren, samen dingen doen, elkaar ontmoeten. Een plek waar je mag zijn wie je bent en de ander laat zijn wie hij of zij is. Het heeft ons leven verrijkt! We hadden daarom al langer een droom om samen met anderen een woongemeenschap te vormen. Door onze betrokkenheid bij de Landelijke Vereniging Gemeenschappelijk Wonen, kwamen we ook in contact met diverse woongemeenschappen. Toen Bezield Wonen Houten voorbij kwam was dat voor ons een goede kans om die wens in actie om te zetten”. Hennie heeft vroeger, toen de kinderen opgroeiden, in een kleine woongroep gewoond in een buurt “waar we naar elkaar omkeken, samen kinderopvang regelden, een koor oprichtten en feesten organiseerden. Ook nu ik ouder word, kies ik voor wonen in een gemeenschap waarin mensen op elkaar betrokken zijn, waar je gekend en erkend wordt. Ik wil daar in onze woongemeenschap graag mede vorm aan geven”. Rita en haar man Hans hebben die ervaring niet maar “Wij waren er altijd al van overtuigd dat je op tijd een woonplek moet vinden waar het prettig is om oud te kunnen worden en waar je ook zo lang mogelijk zelfstandig kan wonen. Voor ons is dat een gemeenschap waar nabuurschap vanzelfsprekend is, naast gezelligheid en aanspraak. Dat alles dichtbij en in Houten waar wij geworteld zijn. Dat hopen wij er dus te vinden”.
Als je, zoals jullie, een heel groot deel van je leven in een eigen huis hebt gewoond, dan is de overgang naar een appartement al een flinke stap, laat staan naar een woongemeenschap. Wat denken jullie dat het moeilijkste aspect zal zijn van gezamenlijk wonen?
Als het over gezamenlijkheid gaat, staat op de website dat “veel kan maar niets moet en altijd met respect voor elkaars privacy, kwaliteiten en de diversiteit van de bewonersgroep”. Maar nabuurschap is wel de belangrijkste kernwaarde van Bezield Wonen Houten. Aad: “Samen wonen met anderen betekent ook dat je wat inlevert op je privacy. De juiste verhouding vinden tussen samen en alleen. Ook zal het een uitdaging zijn om met zoveel verschillende mensen een gemeenschap te vormen. Het vraagt om acceptatie van en ruimte geven aan een variatie van karakters en opvattingen. De mate waarin dat een uitdaging wordt zal denk ik afhangen van de intensiteit van het samenwonen”. Sjanneke vult aan: “Accepteren dat mensen soms dingen anders willen doen dan ik…”.
Voor Hennie en Rita betekent het ook dat je het evenwicht moet bewaren tussen privacy en gemeenschappelijk, maar ze zijn geen van beiden bang dat dit niet gaat lukken. Rita zal haar tuin, de buurt en de ruimte van een groter huis missen en dat geldt voor alle leden van de toekomstige woongemeenschap. Daar staat veel tegenover, zoals Hennie zegt: “Ik zie mezelf met anderen naar grote sportwedstrijden kijken. Samen zingen misschien in een koor. Minstens 1 x per maand samen eten. Ruimte voor initiatieven”.
Privacy is een groot goed maar nabuurschap en naar elkaar omzien is natuurlijk niet vrijblijvend. Jullie hebben verschillende achtergronden, ervaring en kennis. Hoe gaan jullie die inzetten als actief lid van de gemeenschap?
Duidelijk is dat de leden van Bezield Wonen Houten (inmiddels zo'n 20 huishoudens) verschillende achtergronden hebben. Zij komen uit het onderwijs, uit sociale sectoren als de zorg, het bedrijfsleven, techniek, overheid, etc. Een inventarisatie leert ook dat er veel verschillende hobby’s worden beoefend. Uiteraard wordt er veel gefietst, gewandeld en gelezen, dus dat er een fiets-, wandel- en leesclub komt is bijna vanzelfsprekend. Er is ook muzikaal talent, sommigen bespelen een instrument en opvallend veel leden zingen in een koor. Rita: “Ik heb altijd in de zorg gewerkt dus mijn kennis, achtergrond en interesse in de zorg zal ik zeker inzetten om binnen de groep een zorgzame woongroep te ontwikkelen zonder betutteling, maar wel met oog voor elkaar. Ik zal meedenken over nieuwe zorgconcepten als dat nodig is. Daarnaast ben ik goed in organiseren van dingen en activiteiten”. Sjanneke organiseert als lid van de Adviesraad voor Ouderen en Cultuur cursussen voor ouderen. Die kennis en ervaring neemt ze mee naar de woongemeenschap. Aad: “Onze ervaring in de woongemeenschap van Timon en de betrokkenheid bij de LVGO* zullen we zeker inbrengen. Daarnaast mijn ervaring met besturen en organiseren. Ik ben een doener en ik vind het leuk om bij te dragen aan het vormgeven van de gemeenschap”. Hennie: “Ik ben technisch heel vaardig dus die kwaliteit denk ik zeker te kunnen inzetten, evenals mijn ervaringen tot nu toe in samenwonen en samen optrekken in en met de buurt”.
De gemeenschappelijke huiskamer krijgt een belangrijke functie in het wooncomplex. Hoe stellen jullie je dat in de praktijk voor?
Rita: “Als een huiskamer waar je altijd welkom bent en de kans aanwezig is medebewoners te ontmoeten. Daarnaast een ruimte waarin allerlei activiteiten plaatsvinden in diverse samenstelling”. Sjanneke: “Gewoon wat het woord Huiskamer al in zich heeft; je er thuis voelen, elkaar op een gemakkelijke manier ontmoeten. En als je even geen zin in contact hebt niet verplicht zijn…”. Aad heeft de ervaring dat er wel iets georganiseerd moet worden: “Ik zie het ook als een plek van ontmoeting, al denk ik wel dat we daar een bepaalde vorm en structuur aan moeten geven. Zoals samen koffiedrinken, feesten vieren, gedenken, georganiseerde en ongeorganiseerde ontmoetingen, maaltijden, activiteiten met de buurt en dergelijke…”. Hennie ziet het al helemaal voor zich: “Ik denk dat ik er regelmatig ’s ochtend een kopje koffie ga drinken en mijn krantje ga lezen. Ik hoop dat ik daar dan een medebewoner tref die ook zin heeft er samen op uit te trekken: op de fiets, of naar de bioscoop, samen naar een voetbalwedstrijd kijken, enz.”.
Bijna acht jaar na het begin is Bezield Wonen Houten nog steeds een woongemeenschap in wording. Als jullie de grond kunnen verwerven, dan duurt het nog tot in 2027 dat het wooncomplex af is. Kortom, het is een kwestie van lange adem en volhouden. Hoe ervaren jullie dit proces?
Alle vier de gespreksdeelnemers zijn actief in een van de 7 commissies die niet alleen de totstandkoming van het gebouw moeten voorbereiden, maar vooral ook de realisatie van de woongemeenschap. Bijna iedereen wordt ingeschakeld en dat is ook nodig want er komt ontzettend veel bij kijken. Omdat de leden elkaar minstens eenmaal per maand zien is er intussen een hechte groep ontstaan. Aad: “Ik ben nog geen jaar lid en ben feitelijk op een rijdende trein gestapt. Ik mis dus een deel van de gemeenschappelijke geschiedenis. De openheid van “de oude garde” die dat hele traject al achter de rug heeft en veel werk heeft verzet, is fijn en ik voel mij welkom. De afgelopen maanden is veel van de energie gaan zitten in het “wonen” deel van het “gemeenschappelijk wonen”. Dat is inherent aan de fase waarin we nu zitten. Het is een spannend proces. Niet alleen of de locatie ons gegund wordt, maar ook wat het uiteindelijke resultaat wordt van het “Gemeenschappelijke” en het “Wonen”. Ook nu er regelmatig nieuwe mensen bij komen moeten we het gesprek daarover met elkaar blijven voeren. Daar zie ik ook naar uit!”. Sjanneke: “Het is fijn met elkaar er hard aan werken! Ook om moe van te worden, maar dat niet van mijn mede Bezield Woongenoten, maar van de gemeente”. Hennie vindt het initiatief helemaal van deze tijd en iets waar de gemeente om vraagt, “….ik denk ook dat een initiatief als het onze de toekomst van ouderen aantrekkelijker kan maken. Maar: ik merk ook dat het een heel stroperig proces is: op papier wil iedereen dit, maar in de praktijk zijn er veel hobbels te nemen, staat regelgeving in Houten in de weg, is het lastig hier je weg in te vinden en vooral die hele lange adem op te brengen. Maar bovenal: het is heel leuk om met deze groep mensen hieraan te werken. Ik leer iedere dag weer iets bij”. Rita vindt het ook frustrerend dat het hele traject zo lang duurt maar is ook positief. “We hebben geen van allen ervaring op dit gebied en het is zoeken naar informatie en de juiste weg. We leren steeds beter om samen besluiten te nemen en voort te gaan. Het is fijn om dit te doen met mensen die dezelfde ideeën hebben over de toekomstige woonplek”.
* LVGO is de Landelijke Vereniging voor Gemeenschappelijk Wonen van Ouderen. Veel woongroepen in Nederland zijn hierbij aangesloten.